Powiat Jasielski. Posadzono drzewa miododajne

Powiat Jasielski przyłączył się do akcji sadzenia drzew miododajnych realizowanej przez Województwo Podkarpackie w 2020 r. W tym roku nowe drzewka pojawiły się na działkach w Krempnej, Foluszu, Tarnowcu i Jaśle. Wśród 30 nowo posadzonych drzew znajdują się lipa drobnolistna, klon jawor, klon pospolity i surmia (katalpa).

Od sześciu lat samorząd województwa podkarpackiego prowadzi kampanię edukacyjną pod nazwą „Rola pszczół miodnych w zachowaniu bioróżnorodności w rolnictwie”. Sadzone są drzewa miodajne, które stają się źródłem nektaru dla pszczół oraz wzbogacają różnorodność biologiczną środowiska. Co roku na Podkarpaciu przybywa kilka lub kilkanaście tysięcy nowych drzew.

Zakup takiej ilości sadzonek jest możliwy w dużej mierze dzięki dotacji z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie. Samorząd województwa podkarpackiego realizuje to działanie we współpracy z samorządami gminnymi oraz z Wojewódzkim Związkiem Pszczelarzy w Rzeszowie. Zgłoszenie jest dobrowolne. Warunkiem jest udostępnienie terenu pod nasadzenia, posadzenie i dbanie, aby drzewka miały odpowiednie warunki do wzrostu. W ten sposób powstają skwery, alejki oraz zielone wyspy, które służą zarówno jako pożytek dla owadów zapylających jak również miejsca odpoczynku dla mieszkańców Podkarpacia.

Natomiast współpraca z Wojewódzkim Związkiem Pszczelarzy w Rzeszowie odbywa się na podstawie zawieranego corocznie porozumienia. Wojewódzki Związek Pszczelarzy rozdziela sadzonki przekazane przez samorząd województwa podkarpackiego, pomiędzy poszczególne koła pszczelarskie, dzięki czemu rośliny zostają zasadzone w pobliżu pasiek – tam gdzie mogą stanowić pożytek dla pszczół.
W minionych sześciu latach posadzonych zostało ponad 30 tysięcy drzew miododajnych, miedzy innymi lip, akacji oraz klonów. Na sadzonki przeznaczono około 500 tys. zł.

W tym roku do współpracy zgłosiło się 95 samorządów, w tym Powiat Jasielski. Łącznie posadzonych zostanie prawie 4600 drzewek, a kolejne 1400 trafi do członków Wojewódzkiego Związku Pszczelarzy w Rzeszowie.

Świadomość społeczna dotycząca stanu środowiska naturalnego, możliwości jego ochrony oraz sposobów na to, aby ograniczyć negatywny wpływ człowieka na przyrodę, ciągle pozostawia wiele do życzenia. Ogólne poczucie braku wpływu poszczególnych osób na stan środowiska jest powszechne. Bardzo ważna zatem, jest edukacja w tym zakresie. Uświadamianie i ciągłe powtarzanie, że każdy z nas może zrobić coś dobrego dla środowiska przy niewielkim wysiłku jest ważne, jednak należy zwracać uwagę na to, aby edukacja odbywała się w różnych formach.

W sadzenie roślin miododajnych każdego roku zaangażowani są przedstawiciele różnych środowisk. Drzewka przekazane samorządom często sadzone są w pobliżu szkół, przedszkoli, urzędów, dróg i innych obiektów użyteczności publicznej. Sadzą mieszkańcy. Często są to włodarze gmin, którzy swoją postawą dają przykład innym. Bywa, że w akcji sadzenia uczestniczą strażacy, nauczyciele, dzieci i młodzież szkolna a także liczni mieszkańcy w ramach tak zwanego czynu społecznego.

Dobroczynny wpływ drzew

Drzewa odgrywają bardzo ważną rolę w przyrodzie. Jeden hektar lasu liściastego może wyprodukować około 700 kg tlenu, co stanowi dobowe zapotrzebowanie na tlen dla ponad 2,5 tysiąca ludzi. Jedno drzewo wytwarza w ciągu roku tlen wystarczający dla 10 osób. Ponadto drzewa oczyszczają powietrze z zanieczyszczeń pyłowych i gazowych, w tym metali ciężkich. Uwalniają również substancje lotne o właściwościach bakteriobójczych, poprawiających oddychanie i krążenie. Korzyści są także dla gospodarki wodnej, polegające m.in. na zabezpieczaniu przed powodziami dzięki ograniczeniu spływu wód gruntowych oraz przechwytywaniu wody w czasie opadów. Kolejny dobroczynny wpływ drzew to filtrowanie wód podziemnych dzięki oczyszczeniu ich z metali ciężkich i innych szkodliwych składników.

Inne zbadane i mierzalne oddziaływania drzew na środowisko to m.in. ograniczenie hałasu i zmniejszenie jego dokuczliwości poprzez tworzenie naturalnych ekranów dźwiękochłonnych, obniżenie temperatury podczas dokuczliwych upałów przez ocienianie i ewapotranspirację (wyparowywanie wody przez liście). Źródła podają, iż efekt chłodzący dużego drzewa jest równoważny wydajności pięciu klimatyzatorów pracujących 20 godzin na dobę. Ponadto drzewa stanowią osłonę przed wiatrem na otwartych przestrzeniach oraz ograniczają tworzenie się zasp podczas zimowych zawiei. Zbadano również, iż odpowiednio posadzone i pielęgnowane drzewa wokół domu ograniczają koszty ogrzewania o 10-12 procent. Stanowią naturalne schronienie dla zwierząt oraz ptactwa. Drzewa i zakrzewienia są siedliskiem licznych gatunków zwierząt oraz owadów. Ich obecność i stan zdrowia ma ogromny wpływ na różnorodność biologiczną środowiska naturalnego.

Raj dla pszczół

Od wielu lat słychać o masowym ginięciu pszczół. Przyczyn jest wiele, na przykład bezmyślna chemizacja rolnictwa czy zasiewanie ogromnych połaci pól uprawnych jedną uprawą (monokultury), która zastępuje dawną szachownicę pól. Skutkuje to ograniczeniem bioróżnorodności, mniej jest roślin, traw, kwiatów. Cierpią na tym pszczoły i inne owady-zapylacze, które nie mają skąd zbierać nektaru.

Nektar zawiera cukry i jest pokarmem węglowodanowym dla pszczół, z kolei pyłek kwiatowy zawiera aminokwasy i jest pokarmem białkowym. To właśnie z nektaru kwiatów różnych roślin powstaje miód. W naszej strefie klimatycznej występuje około trzech tysięcy roślin nasiennych, które mogą być dobrym pożytkiem dla pszczół. Wśród nich możemy wyróżnić tzw. główne rośliny pożytkowe, które dostarczają najwięcej pyłku i nektaru, umożliwiając obfite zbiory miodu.
Występowanie pożytków determinuje wydajność pasieki – nawet najsilniejsza i najlepsza rodzina pszczela nie wytworzy wiele miodu, jeśli nie będzie miała wokół ula dobrych pożytków. Idealnie byłoby, gdyby rośliny pożytkowe na jednym terenie były zróżnicowane pod względem czasu kwitnienia. Ważne jest, by zbiory trwały przez cały sezon – od wczesnej wiosny aż do późnej jesieni. Do roślin poużytkowych zaliczamy także drzewa liściaste i iglaste, na których bytują mszyce i czerwce wytwarzające spadź.

Wydajność miodowa i pyłkowa drzew

Jedną z możliwości wspomagania naszego pszczelarstwa jest właśnie sadzanie drzew i krzewów miododajnych. Wydajność miodowa popularnych gatunków drzew przedstawia się następująco: klon jawor: 50 kg/ha; klon polny: około 50 kg/ha; klon pospolity: 100 kg/ha; lipa drobnolistna: około 200 kg/ha, pyłkowa 35 kg/ha, lipa szerokolistna: około 200 kg/ha, pyłkowa 35 kg/ha; robinia akacjowa: około 65 kg/ha, pyłkowa około 15 kg/ha.

Nie tylko drzewa są ważne dla pszczół

Sadzenie drzew jest niezwykle cenne dla środowiska, jednak wiąże się również z pewnymi ograniczeniami. Ze względu na to, że drzewa tworzą trwałą zabudowę zieleni, wymagają one odpowiedniego miejsca i warunków do wzrostu. Należy przy tym brać pod uwagę sąsiedztwo innych upraw, zabudowę, przebieg linii energetycznych itd. Cykl życia drzewa warunkuje również to, iż pełne usługi dla środowiska mogą one spełniać po osiągnięciu pewnego wieku. Zwykle trzeba kilku lat aby drzewo stanowiło znaczący pożytek dla pszczół. W oparciu o te ustalenia, jak również w odpowiedzi na uwagi i potrzeby środowiskowe sygnalizowane przez jednostki samorządowe, oraz środowiska pszczelarzy, Samorząd Województwa Podkarpackiego postanowił rozszerzyć prowadzone działania o sadzenie również krzewów miododajnych.

Krzewy stanowią doskonałe uzupełnienie dostępności pożytków dla pszczół w okresach kiedy drzewa nie wytworzyły jeszcze odpowiedniego surowca. Również miejsca w których można zasadzić krzewy miododajne, często nie pokrywają się z terenami zadrzewionymi. Krzewy nie wymagają ogromnych przestrzeni. Mogą być sadzone w miejscach w których nie ma warunków do sadzenia drzew. Często rozpoczynają one swoje kwitnienie bardzo wczesną wiosną, wtedy, gdy pszczoły po zimowaniu mają trudności w zdobyciu pożywienia. Dodatkowo czas jaki jest potrzebny od posadzenia krzewu do jego kwitnienia jest dużo krótszy niż w przypadku drzew.

Krzewy doskonale działają na zatrzymywanie wody w glebie dzięki tworzeniu zacienienia. Dzięki zasadzeniu krzewów uniemożliwiamy rozwój niekorzystnych, inwazyjnych gatunków roślin, jakimi są chwasty ruderalne. Sadzenie krzewów miododajnych jest bardzo cenną alternatywą dla popularnego w ostatnich latach sadzenia krzewów iglastych, które nie stanowią pożytku dla pszczół.