Via Carpatia - ważna inwestycja dla rozwoju regionu

Via Carpatia to kluczowy transeuropejski korytarz transportowy, który może stać się nowym połączeniem północy z południem Europy, integrującym systemy transportowe Litwy, Polski, Słowacji, Ukrainy, Węgier, Rumunii, Bułgarii, Grecji i Turcji. Zaletami wynikającymi z realizacji tej inwestycji będzie m. in. włączenie regionów słabiej rozwiniętych w główny strumień wymiany międzynarodowej i wykorzystanie ich potencjałów rozwojowych. Ponadto Via Carpatia stworzy możliwość otwarcia na inne państwa w ramach UE oraz spoza UE, w tym na kraje bałkańskie. Realizacja szlaku stworzy kolejne szanse na lokalizację na terenie Polski terminali transportowych i centrów logistycznych.

Starosta jasielski Adam Pawluś podkreślał ogromne znaczenie inwestycji dla rozwoju regionu i współpracy transgranicznej. Mówił, że Via Carpatia to bardzo ważny projekt, brakujące ogniwo na mapie transportowej Europy Środkowo-Wschodniej. Biegnący wzdłuż granicy wschodniej Unii Europejskiej, korytarz drogowy połączy obszary basenów Morza Bałtyckiego, Morza Czarnego oraz Morza Śródziemnego. Trasa, którą premier Mateusz Morawiecki określił mianem „kręgosłupa Polski Wschodniej”, stanie się „nowym szlakiem bursztynowym”. Połączeniem, które da silny impuls rozwojowy, bo Via Carpatia to nie tylko szansa na rozwój gospodarczy i ekonomiczny, ale także turystyczny i kulturalny obszarów, przez które będzie przebiegać.

Dyrektor rzeszowskiego oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Bogdan Tarnawski omówił stan realizacji na Podkarpaciu inwestycji Via Carpatia, podkreślając znaczenie tego szlaku dla naszego regionu: - Szlak Via Carpatia jest ważnym elementem rozwoju Polski wschodniej. W obszarze drogowym to kluczowa inwestycja istotna zarówno dla Polski jak i Słowacji. Nowoczesna infrastruktura drogowa, zwłaszcza w regionach przygranicznych, jest podstawowym warunkiem integracji naszych systemów transportowych oraz Transeuropejskiej Sieci Transportowej TEN-T. Z tego też powodu istotne są inwestycje infrastrukturalne na pograniczu, bowiem przełoży się to w niedługiej przyszłości na poprawę mobilności na tym obszarze. Via Carpatia będzie osią wymiany towarowej pomiędzy krajami bałtyckimi a Słowacją, Węgrami czy Rumunią.

Dyrektor Bogdan Tarnawski przypomniał, że elementem międzynarodowego szlaku Via Carpatia jest droga ekspresowa S19. W Polsce trasa ta będzie miała ponad 700 km długości i przebiegać będzie przez województwa podlaskie, warmińsko-mazurskie, mazowieckie, lubelskie i podkarpackie. Na Podkarpaciu będzie miała docelowo długość około 169 km.

Dyrektor szczegółowo omówił stopień realizacji drogi ekspresowej S19 na Podkarpaciu. - Aktualnie w realizacji jest osiem odcinków S19 o łącznej długości ponad 74 km. W przygotowaniu natomiast jest ponad 64-kilometrowy odcinek przyszłej S19 od węzła Babica do granicy państwa w Barwinku. Dla dwóch odcinków (Babica – Jawornik i Iskrzynia - Miejsce Piastowe) trwają postępowania przetargowe na realizację (w formule projektuj i buduj), zaś na pozostałych odcinkach wykonawcy pracują nad rozwiązaniami projektowymi, przygotowując koncepcje programowe. Kolejnym etapem będzie ogłoszenie przetargów na ich realizację. Dużym wyzwaniem jest przeprowadzanie badań geologicznych w tak różnorodnym i skomplikowanym pod względem geologicznym terenie, a także zaprojektowanie i wydrążenie tuneli. W ciągu S19 powstaną 3 tunele o łącznej długości ponad 6 km - powiedział Bogdan Tarnawski. - Do połowy przyszłego roku Rzeszów zyska połączenie drogą ekspresową S19 nie tylko z Lublinem,  ale również z Warszawą  za sprawą S17. Trasę o długości około 300 km łączącą przedmieścia Rzeszowa i Warszawy, pokonamy samochodem osobowym  w czasie  poniżej trzech godzin. Zaś na południe od Rzeszowa kierowcy pojadą S19 w 2026 roku, z wyłączeniem jednego odcinka (7 km), w ciągu którego powstaną 2 tunele - dodał dyrektor rzeszowskiego oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.

Europoseł Bogdan Rzońca omówił trwające prace nad włączeniem tej drogi do sieci TEN-T, co zwiększyłoby szanse na finansowe wsparcie inwestycji ze środków z Unii Europejskiej w perspektywie finansowej 2021-2027.

Przedstawiciel strony słowackiej burmistrz Stropkova Ondrej Brendza w swoim wystąpieniu podkreślał, że Program Transgraniczny PL – SK umożliwia realizację wspólnych projektów i pogłębia współpracę miedzy samorządami w strefie przygranicznej.

Natomiast burmistrz Svidnika Marcela Ivančová dziękowała za zaproszenie na konferencję i możliwość zobaczenia po długim czasie polskich partnerów: - Minęło 15 lat odkąd w 2006 roku sformułowano pomysł jednej drogi dla czterech krajów - drogi Via Carpathia, a efekty po stronie polskiej są widoczne i wierzę, że plan dotarcia do przejścia granicznego w Barwinku do 2026 roku jest realistyczny. Wierzę też, że po stronie słowackiej wszelkie prace i działania zostaną zintensyfikowane, abyśmy mogli zrealizować podstawową ideę Via Carpathia – stworzyć kręgosłup Europy. Podróż to dla nas życie i od niej w dużej mierze zależy rozwój naszych regionów, miast i gmin, ale także rozwój wzajemnej współpracy z naszymi polskimi partnerami. Życzę, aby każdy kilometr ukończonej drogi po obu stronach granicy - na Słowacji i w Polsce - przyniósł maksymalne korzyści naszym obywatelom.
Burmistrz Svidnika podkreśliła, że w pełni popiera apel posła Rzońcy, aby samorządy wykorzystywały każdą okazję do zwrócenia uwagi na znaczenie drogi R4 i dosłownej walki o jej priorytetowe traktowanie na wszystkich frontach.

Wójt Gminy Miejsce Piastowe Dorota Chilik mówiła, jak wielkie problemy komunikacyjne występują w gminie, którą reprezentuje, a zwłaszcza na dojazdach do ronda w Miejscu Piastowym. Podkreślała, że budowa Via Carpatia stanowi wielka szansę dla rozwoju gminy i całego regionu. Wójt zaprosiła wszystkich na konferencję „Wiele Kultur, Jedno Miejsce - Od Kłajpedy po Saloniki”, która odbędzie się 5 września w Miejscu Piastowym i dotyczyć będzie właśnie budowy drogi Via Carpatia.

Starosta Jasielski Adam Pawluś dodał, że dzięki zaangażowaniu i wspólnym wysiłkom sympatyków Via Carpatia, projekt stał się dobrze rozpoznawalny w Europie i poza jej granicami. Podkreślił, że należy rozmawiać również o połączeniach kolejowych i przytoczył słowa ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka, który podczas lipcowego szczytu Inicjatywy Trójmorza w Sofii powiedział, że projekty realizowane w ramach V4, takie jak Koleje Dużych Prędkości wpisują się także w potrzeby całego regionu Trójmorza. Zatem już nie tylko Via Carpatia jest przedmiotem naszego zainteresowania, ale i projekt Rail Carpatia.